Hoogbegaafde kinderen & zelfvertrouwen

- Voor mij zit een jongen van acht jaar. Hij kijkt mij verwachtingsvol aan wanneer hij aangeeft dat hij het antwoord op de opdracht niet weet. Wanneer ik naar hem terugkijk zegt hij nogmaals dat hij het niet weet. Hij wacht op mij totdat ik hem help of aangeef dat hij verder mag gaan. - Bovenstaande situatie is helaas geen uitzondering. Zo ongeveer 60% - 70% van de kinderen die bij mij aan tafel zitten voor een intelligentie onderzoek laat dit gedrag zien. Zij zijn ergens in hun leven het vertrouwen in zichzelf kwijtgeraakt. Door het gebrek aan vertrouwen in zichzelf durven ze geen antwoord te geven wanneer ze een opdracht niet direct begrijpen. Ze zijn bang om fouten te maken en vermijden hierdoor de uitdaging die zij eigenlijk zo hard nodig hebben.Enorm zonde en ik geloof heel sterk dat, bij een heel groot deel van deze kinderen, het voorkomen had kunnen worden. Want wanneer ik bij ouders navraag sinds wanneer zij zien dat hun kind weinig zelfvertrouwen heeft geven ze eigenlijk nooit aan dat dit al vanaf de geboorte is. De meeste ouders vertellen mij dat hun kind, sinds het naar school is gegaan, steeds meer aan zichzelf is gaan twijfelen. De zelfverzekerdheid die de meeste kinderen hadden is na verloop van tijd als sneeuw voor de zon verdwenen. Natuurlijk kunnen er allerlei redenen zijn waarom een kind gaandeweg minder vertrouwen in zichzelf heeft gekregen. Er zijn immers ook meer wegen naar Rome. Maar in deze blog ga ik vooral in op de redenen waarvan ik overtuigd ben dat dit de meeste invloed heeft op het zelfvertrouwen van hoogbegaafde kinderen.De voornaamste reden dat (vermoedelijk) hoogbegaafde kinderen het vertrouwen in zichzelf kwijtraken is het feit dat zij op school lesstof krijgen aangeboden die voor hen veel te makkelijk is. Zelfvertrouwen bouwt een kind (en ook wij volwassenen) op wanneer zij positieve ervaringen op doen. Zoals het leren van nieuwe vaardigheden, het begrijpen van nieuwe kennis en deze kunnen toepassen, het oplossen van opdrachten die ze voorheen nog niet konden oplossen etc…Het gaat eigenlijk om de ervaring dat een kind eerst iets nog niet kon en na verloop van tijd, met enige moeite, zichzelf heeft eigen gemaakt. En laat dit laatste nu net zijn waar veel hoogbegaafde kinderen weinig ervaring mee opdoen. Als ouders aangeven dat ze het zelfvertrouwen al hebben zien verdwijnen vanaf de start in de kleuterklas komt dit doordat hoogbegaafde kinderen op cognitief gebied vaak een (grote) ontwikkelingsvoorsprong hebben. Veel van hetgeen een kind moet kunnen in de kleuterklas beheersen zij al. Mocht je ook willen weten wat een kind nu ongeveer leert in de kleuterklas en uiteindelijk moet kunnen als het naar groep 3 gaat, lees dan ook de blog “Wat leren kinderen in de kleuterklas”.Door deze ontwikkelingsvoorsprong doen zij nauwelijks ervaringen op waardoor ze trots op zichzelf kunnen zijn. Waarbij ze de ervaring opdoen dat ze iets hebben kunnen leren. Natuurlijk gaat dit ook later in de basisschooltijd door. Ook daar lopen ze vaak er tegenaan dat ze lesstof krijgen die ze al beheersen.Als gevolg van lesstof die niet past bij hun ontwikkeling ontstaat verveling wat zich kan uiten in negatief gedrag vertonen in de klas. Bijvoorbeeld over doorheen praten, met andere kinderen bezig zijn in plaats van opletten, niet stil kunnen zitten, ondersteboven of achterstevoren op de stoel zitten of weigeren om opdrachten te maken. De verveling kan zich ook uiten in dagdromen of naar buiten kijken omdat alles wat er daar gebeurd veel interessanter is. Voor leerkrachten is dit vaak lastig om mee om te gaan. Zeker wanneer ze niet weten wat de oorzaak hiervan is, namelijk de verveling, zal er veelal gereageerd worden op het gedrag. De opmerkingen van de leerkracht en de correcties die het kind zal krijgen kan er ook voor zorgen dat een kind het vertrouwen in zichzelf gaat kwijtraken. Het kind voelt zich dan onbegrepen, krijgt het gevoel afgewezen te worden. Dit maakt dat ze gaan denken dat ze het toch nooit goed kunnen doen. Wat hoogbegaafde kinderen dus nodig hebben in het onderwijs is voldoende uitdaging. Aan de ene kant lesstof die zij nog niet beheersen en aan de andere kant verrijkende en/of verdiepende lesstof. Alle lesstof die zij al beheersen kan overgeslagen worden, want iets doen wat je al kan is geen leren, maar is in mijn ogen tijdverdrijf. In podcast 164 van mijn podcast Hoog (on)Begrepen vertel ik meer over waarom hoogbegaafde kinderen geen lesstof meer zouden mogen krijgen die ze al beheersen. Helaas ben je er bij veel van deze kinderen nog niet op het moment dat er voldoende uitdaging geboden gaat worden op school. Het alleen aanbieden van lesstof dat ligt in de zone van naaste ontwikkeling en verrijking en/of verdieping is niet de oplossing. Sterker nog het zorgt er vaak voor dat hoogbegaafde kinderen nog onzekerder worden en vermijdend gedrag gaan vertonen. Als je je afvraagt wat betekent lesstof dat ligt in de zone van naaste ontwikkeling? Dat betekent dat kinderen lesstof krijgen die ze nog niet kunnen, maar met enige ondersteuning zich eigen kunnen maken.Het gebrek aan zelfvertrouwen zal dus aangepakt moeten worden met meer uitdaging, maar het gebrek aan zelfvertrouwen zal er dus ook voor zorgen dat een kind deze uitdaging niet aan wil gaan. Een behoorlijk uitdaging om dit te doorbreken. Maar het is zeker mogelijk! In mijn praktijk hanteer ik daarvoor de coachende benadering. In tegenstelling tot het begeleiden van kinderen waarbij er samen gewerkt wordt, stap voor stap iets doorgenomen wordt, het voorgedaan wordt, wordt bij de coachende benadering gewerkt met het stellen van open vragen. Wanneer ik dit tijdens de afname van een intelligentie onderzoek toepas zie ik dat kinderen door de open vragen die ik stel weer aan de slag gaan. Doordat ze de uitdagende opdrachten aangaan krijgen ze stap voor stap meer vertrouwen in zichzelf. Met uiteindelijk als resultaat dat ze steeds meer plezier krijgen in het aangaan van uitdagende opdrachten en steeds vaker uit zichzelf doorzetten wanneer het echt moeilijk gaat worden.- De jongen van acht jaar zit nog tegenover mij. We zijn halverwege het onderzoek. Hij kijkt mij aan en zegt “deze is echt heel moeilijk, maar ik ga het gewoon proberen. Ik denk dat ik het wel kan” - Natuurlijk lopen niet alleen leerkrachten er tegen aan dat hoogbegaafde kinderen uitdagende opdrachten vermijden en bang zijn om fouten te maken. Ook ouders ervaren dit met grote regelmaat. Vandaar dat ik, tijdens de nieuwe HB thema maand “leren doorzetten” jou alles ga leren over de coachende benadering. Na deelname aan deze HB thema maand kan jij deze benadering ook zelf toepassen. Je zal gaan ervaren dat met je met veel minder moeite jouw kind zover gaat krijgen om uitdagende opdrachten aan te gaan. Wil jij meedoen? Schrijf je dan alvast in voor de interesselijst en ontvang als eerste een mail wanneer jij je definitief kan inschrijven. Je kan je aanmelden met deze link!

Lees meer »

Wat leren kinderen in de kleuterklas

Echt, meen je dat nu Eveline? Maar dat kon mijn dochter allemaal al voordat ze naar school ging! Nu begrijp ik waarom ze zich zo verveelt in de kleuterklas.Ik hoor het met regelmaat. Ouders die verbaasd zijn als ik hen vertel wat kinderen leren in de kleuterklas en wat ze moeten kunnen om door te kunnen stromen naar groep 3. Veel ouders hebben eigenlijk geen zicht op wat een kind op school leert. Begrijpelijk, want het wordt ons ook niet verteld, dus hoe moet je het dan weten. Ik ben van mening dat het heel belangrijk is om hier zicht op te krijgen, zodat je ook beter kan begrijpen waarom een (vermoedelijk) hoogbegaafd kind al in de kleuterklas problemen kan krijgen. Zoals het niet meer naar school willen gaan, boos thuiskomen na een schooldag, die stil kunnen zitten in de klas, weigeren om werkjes te maken, niet kunnen concentreren, veel wiebelen, dagdromen of stoorzender zijn in de klas.In deze blog deel ik met jou hetgeen een kind gaat leren in de kleuterklas (groep 1 & groep 2) en wat ervoor nodig is om een kind over te laten gaan naar groep 3.

Lees meer »

Wel of niet testen van je vermoedelijk hoogbegaafde kind

Dit is één van de vragen die ik het meest gesteld krijg als ouders contact met mij opnemen. Want veelal twijfelen ouders heel erg waar ze nu toch goed aan doen. En hoewel je natuurlijk altijd contact met mij mag opnemen als je zelf ook twijfelt over wel of geen onderzoek deel ik 3 redenen om wel voor een onderzoek te kiezen en 1 belangrijke reden om het niet te doen!

Lees meer »

3 tips om jouw kind beter te laten luisteren

Waar ik zo nu en dan tegenaan loop is dat mijn kinderen in bepaalde perioden niet goed luisteren. Dit is een van de grootste ergernissen die ik heb in de opvoeding. Als ze niet luisteren als ik iets tegen ze zeg. Ik vind dat echt extreem irritant en vervelend. Vooral omdat als zij tegen mij praten ze altijd verwachten dat ik naar ze luister. En als ik dat niet doe. Dan krijg ik dat verwijt met regelmaat van hen. Ze zijn dan boos, uiten het verbaal of juist met hun gedrag. Ik weet inmiddels dat ik niet de enige ben die hier tegenaan loopt. Vandaag ook deze blog. Welke 3 dingen kan jij doen om ervoor te zorgen dat jouw kind beter naar jou gaat luisteren.

Lees meer »

Hoogbegaafde pubers

Kleine kinderen worden groot. En dat betekent dat je ook te maken krijgt met de puberteit. Is de puberteit voor hoogbegaafde kinderen nu zoveel anders dan bij andere kinderen? Welke uitdagingen kunnen deze pubers tegenkomen? En wat betekent dit voor de opvoeding? In deze blog vertel ik je er meer over!Allereerst een open deur! Ik gooi hem er gewoon even in voor het geval je het niet wist :) Maar hoogbegaafde kinderen zijn ook gewoon kinderen. Dus dat betekent dat er in de puberteit, net zoals bij alle kinderen, er lichamelijk heel veel veranderd. En de hormonen die hierbij een rol spelen daar hebben ze ook allemaal in meer of mindere mate last van! Door die hormonen zoeken ze meer spanning en risico’s op. Niet altijd handig en voor ons als volwassenen ook niet altijd te begrijpen, maar het kan er wel voor zorgen dat ze hun grenzen gaan verleggen. En nieuwe uitdagingen aangaan. Tja, je leest het al. Bij mij is het glas altijd halfvol en ik kan overal het positieve uithalen. Dus tot zover geen verschil tussen hoogbegaafde pubers en andere kinderen in de puberteit.Op sociaal vlak zoeken pubers elkaar op. Als ouder ben je steeds minder belangrijk en willen ze zich steeds meer spiegelen aan andere pubers. En daar kan voor hoogbegaafde pubers nu een grote uitdaging in zitten. Want wat als je op sociaal vlak weinig tot geen kids om je heen hebt die jou begrijpen. Die op dezelfde manier denken als jij, dezelfde interesses heeft en jouw grapjes begrijpt. Dan kan het zijn dat je je eenzaam en alleen voelt. Of dat je jezelf onvoldoende leert kennen, omdat je je steeds maar aanpast aan andere kids. Gewoon omdat ze erbij willen horen.Laat ik het zo positief mogelijk houden. Dit hierboven kan, maar hoeft natuurlijk niet. Er zijn voldoende hoogbegaafde kinderen die lekker de puberteit doorkomen en voldoende sociale contacten hebben. Maar het is wel iets om rekening mee te houden. Want het vormen van het zelfbeeld gebeurt bij pubers toch veel in contact met anderen.Er valt nog zoveel meer over hoogbegaafde pubers te vertellen, maar in dit blog wil ik vooral met je bespreken wat onze pubers van ons nodig hebben. Want hoewel ze je liever niet meer nodig zouden willen hebben, omdat ze alles wel zelf kunnen, hebben ze je juist heel hard nodig. Misschien nog wel harder dan ooit. Bovenaan de lijst van wat ze nodig hebben staat met stip VERTROUWEN. De basis in de opvoeding, maar zeker bij pubers is dat jij vertrouwen in hen hebt. Dat je een basisvertrouwen hebt en vanuit daar hen de vrijheid kan geven. En nee, dit vertrouwen moeten ze niet eerst verdienen. Je vertrouwen is onvoorwaardelijk. Dat wil niet zeggen dat ze nooit fouten zullen maken. Juist het tegenovergestelde. Ze zullen heel veel fouten maken. Trouwens, ik heb het liever niet over fouten, maar over leermomenten. Deze leermomenten hebben pubers nodig. Hier leren ze van. Ze hebben deze nodig om te groeien en zichzelf te ontwikkelen en beter te leren kennen. Wat ze van jou nodig hebben is nog meer vertrouwen op dat moment. Zodat ze deze leermomenten aankunnen. Maar ze hebben het ook nodig dat je ze af en toe een spiegel voorhoudt. Dat je echt met ze in gesprek gaat over wat er is gebeurd. OPEN COMMUNICATIE is dan ook het tweede punt op de lijst voor ouders van pubers. Heb oprechte interesse in jouw kind. Luister, luister, luister, stel vragen en houdt de veroordelingen zoveel als je kan voor je! Hoe meer jij het open gesprek aan kan gaan, hoe meer jouw puber het gevoel heeft dat hij of zij echt bij jou terecht kan.Het derde punt op mijn lijst is GELIJKWAARDIGHEID. Nee, jouw kind is niet gelijk aan jou. Jullie zijn immers verschillend. Zo heb jij, als ouder, bijvoorbeeld meer levenservaring. Maar jullie zijn wel gelijkwaardig. Want jij bent niet meer of minder dan iemand anders. En die gelijkwaardigheid creëer je door niet boven jouw puber te gaan staan en het beter te weten. Maar door het hebben van respect en waardering voor jouw kind. Door het aandacht te geven en het gevoel te geven dat het gehoord wordt. Waardoor jouw puber het gevoel krijgt dat het er toe doet en er mag zijn. Met deze basisregels voor mezelf in de opvoeding van inmiddels al twee pubers bij ons in huis, ga ik de puberteit met vertrouwen tegemoet. Tot op heden kan ik zeggen dat ik de puberteit net zoals elke andere fase soms een uitdaging vindt, maar ook weer heel leuk om mee te maken! Hoe is dat voor jou?

Lees meer »

Concentratie problemen bij hoogbegaafde kinderen

Heb jij te maken met een kind dat zich niet goed kan concentreren op school? Die moeite heeft om op te letten als zijn juf of meester uitleg geeft. Die snel afgeleid is en daarom zijn schoolwerk niet afkrijgt. In deze blog vertel ik je hoe het komt dat (hoog)begaafde kinderen sneller afgeleid zijn. En nee, niet omdat ze allemaal ADHD hebben. Juist helemaal niet! Helaas is dat heel vaak een misdiagnose bij hoogbegaafde kinderen.

Lees meer »

3 tips wat jij kan doen als jouw hoogbegaafde kind boos is

Voor het leren omgaan met emoties zoals boosheid en woede hebben kinderen hun ouders nodig. Ook hoogbegaafde kinderen hebben die ondersteuning nodig. Hoogbegaafde kinderen kunnen ontzettend diep over dingen nadenken. Ze ervaren en voelen heel veel. De gevoelens die ze hierbij hebben kunnen ze nog niet altijd even goed uiten. Ook voor hen geldt dat ze emoties moeten leren reguleren en dat ze dit steeds beter kunnen naarmate ze ouder worden. Maar welke ondersteuning kan je als ouders dan het beste geven als je kind heftig reageert vanuit zijn emoties. In deze blog geef ik je 3 tips!

Lees meer »

Woede bij hoogbegaafde kinderen

Woede komt veelvuldig voor bij hoogbegaafde kinderen. Door hun gevoeligheid, ervaren ze, zien ze en voelen ze heel veel. Niet alleen de opvallende zaken in het leven, maar juist vaak ook de “kleine” dingen. Daarnaast denken ze ontzettend veel na en zijn ze bezig met “grote” levensvragen. Doordat ze alle gevoelens die ze hierbij ervaren nog niet altijd even goed kunnen reguleren uiten ze zich met woede.

Lees meer »

Je kind leren om zelf problemen op te lossen

Probleemoplossend vermogen is één van de belangrijkste vaardigheden om te leren. Als volwassenen heb je er heel veel voordeel van als je zelf oplossingen kan bedenken voor moeilijkheden of problemen die je tegenkomt. Wanneer kinderen gedurende hun hele jeugd de ruimte krijgen om zelf hun problemen op te lossen groeit de onafhankelijkheid en leren ze te vertrouwen op zichzelf. Als ouder speel jij hierbij een grote rol. Maar hoe kan jij jouw kind nu hierin ondersteunen?

Lees meer »

3 tips om de autonomie bij je kind te vergroten

Hoogbegaafde kinderen hebben een hele grote behoefte aan autonomie. Ze willen zelf kunnen bepalen, maar ook de ruimte krijgen om dingen zelf uit te zoeken en uit te proberen. Wanneer je hieraan tegemoet komt zal je merken dat het zowel jou als jouw kind meer rust brengt. Deze 3 tips kunnen jou hierbij helpen!

Lees meer »

3 positieve effecten als je jouw kind autonomie geeft

Hoogbegaafde kinderen hebben al vanaf jonge leeftijd een enorme behoefte aan autonomie. Ze willen heel graag zelfstandig zijn en vrijheid ervaren. Waarom is het verstandig om als ouder hieraan tegemoet te komen. Om jouw hoogbegaafde kind de vrijheid te geven om zelf te bepalen, zaken zelf uit te zoeken en om zelf (nieuwe) dingen te proberen. Deze drie positieve effecten zal je ervaren als je jouw kind de ruimte geeft.

Lees meer »

Wanneer kan ik mijn kind het beste laten testen

“Wanneer moet ik mijn kind laten onderzoek?” Sinds kort geef ik op deze vraag het antwoord “zo jong mogelijk”. In deze blog leg ik je uit waarom ik van mening ben veranderd en waarom een intelligentieonderzoek van grote meerwaarde is.

Lees meer »

5 situaties die erop kunnen wijzen dat jouw kind hoogbegaafd is

Mijn kind hoogbegaafd? Nee echt niet,….. of toch wel? Twijfel, twijfel, twijfel. Dat was wat ik voelde vanaf het moment dat het tot mij doordrong dat onze dochter mogelijk hoogbegaafd kon zijn. Herken jij dat ook bij jezelf? Je eeuwige twijfel of je kind nu wel of niet hoogbegaafd is. In deze blog 5 situaties die erop kunnen wijzen dat je kind hoogbegaafd is en waardoor jij je zekerder kan voelen.

Lees meer »

Hoogbegaafde baby's en peuters. Bestaan ze?

Hoogbegaafd word je niet, maar ben je al vanaf je geboorte. Er bestaan dus ook hoogbegaafde baby’s en peuters. Echter spreken we bij kinderen op jonge leeftijd nog niet over een hoogbegaafd kind, maar over kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong.

Lees meer »

Het opvoeden van hoogbegaafde kinderen

Het opvoeden van kinderen gaat met vallen en opstaan. Ieder kind heeft een iets andere benadering nodig. Dit geldt ook voor hoogbegaafde kinderen. Vasthouden aan één methode werkt niet. Veel ouders ervaren strijd en hebben het gevoel dat hetgeen ze proberen helemaal niet helpt. Maar wat kan dan wel helpen? In deze blog geef ik je handvaten voor de opvoeding van je hoogbegaafde kind.

Lees meer »

Wat kan je doen als jouw hoogbegaafde kind moeite heeft met in slaap vallen?

Kinderen hebben behoefte aan een bepaalde hoeveelheid slaap per nacht. Vaak hoor je dat hoogbegaafde kinderen minder slaap nodig hebben. Ik betwijfel of dit echt zo is. Feit is wel dat veel hoogbegaafde kinderen moeite hebben met inslapen en hierdoor aan minder uur slaap toekomen. Hoe komt het toch dat een hoogbegaafd kind vaker moeite heeft met inslapen?

Lees meer »

Wat jouw hoogbegaafde kind nodig heeft van school

Je kind wil niet meer graag naar school. Klaagt veel over buikpijn en/of hoofdpijn, zonder dat er daadwerkelijk iets medisch aan de hand is. Inslapen gaat moeilijk of je kind is juist extreem vroeg wakker. Boosheid en woedeaanvallen zijn eerder regel dan uitzondering. Gelukkig hoeft jouw kind niet overal last van te hebben. Maar ken je één of meerdere van deze signalen bij je kind? Dan is het tijd om in actie te komen.Het zijn namelijk allemaal signalen dat jouw kind onvoldoende gezien en gehoord wordt. Dat hij of zij zich als hoogbegaafde niet begrepen voelt. En de oorzaak ligt eigenlijk bijna altijd in een niet passende onderwijssituatie. 

Lees meer »

De sociaal emotionele ontwikkeling

De sociaal-emotionele ontwikkeling bij hoogbegaafde kinderen is een onderwerp waarover bij veel ouders en leerkrachten regelmatig verkeerde opvattingen leven. Dat is jammer, want daardoor worden hoogbegaafde kinderen niet voldoende gezien en krijgen zij niet altijd wat zij nodig hebben om zich goed te kunnen ontwikkelen. In deze blog vertel ik je er meer over de sociaal- en emotionele ontwikkeling bij hoogbegaafde kinderen.

Lees meer »

Voelt jouw hoogbegaafde kind zich soms ook zo dom?

“Een slim kind kan zich heel dom voelen omdat hij niet zo simpel kan denken als van hem op school gevraagd word” (Omdenken). Toen ik deze uitspraak in mijn Facebook groep plaatste kwamen de volgende reacties. “Heel herkenbaar”, “pfff, jammer genoeg wel”, “100%”. Maar hoe kan dat toch, dat hoogbegaafde kinderen zich in het onderwijs zo dom kunnen voelen? En wat wordt dan bedoeld met dat ze niet zo simpel kunnen denken? In deze blog leg ik je uit hoe het bij hoogbegaafde kinderen werkt.

Lees meer »

Dwars en opstandig gedrag bij hoogbegaafde kinderen

Ik heb er zo ontzettend genoeg van. Het dwarse gedrag van onze zoon. Bij alles wat ik vraag doet hij precies het tegenovergestelde. Wil ik dat hij aan tafel gaat zitten dan heeft hij geen honger. Ben ik de tafel aan het afruimen maakt hij een hele scene omdat hij nog moet eten. Ik val van de ene strijd in de andere. En het kost mij zo ontzettend veel energie dat ik ’s avonds uitgeput op de bank val.

Lees meer »